Pałac Staszica – siedziba Polskiej Akademii Nauk i Towarzystwa Naukowego Warszawskiego

 

Pałac został zbudowany w latach 1820–1823 z inicjatywy ówczesnego zastępcy ministra oświaty Królestwa Polskiego Stanisława Staszica (1755–1826). Miał on być świątynią polskiej nauki – siedzibą Towarzystwa Warszawskiego Przyjaciół Nauk. Gmach został zaprojektowany przez włoskiego architekta Antonia Corazziego (1792–1877) i swoim wyglądem nawiązywał do klasycystycznego pałacu Carciottiego w Trieście. W 1830 r. przed budynkiem odsłonięto pomnik Mikołaja Kopernika wykonany przez duńskiego rzeźbiarza Bertela Thorvaldsena (1770–1844).

 

Dynamiczna sytuacja polityczna spowodowała, że w kolejnych dekadach Pałac kilkukrotnie zmieniał swoje przeznaczenie, a pod koniec XIX w. uległ znacznej przebudowie.

 

Królestwo Polskie, w konsekwencji traktatu podpisanego 3 maja 1815 r. w trakcie kongresu wiedeńskiego, znajdowało się pod nadzorem Cesarstwa Rosyjskiego. Początkowo było państwem autonomicznym, jednakże z biegiem lat zaczęła nasilać się rusyfikacja. Cesarstwo nie przestrzegało Konstytucji Królestwa Polskiego (1815), co doprowadziło Polaków do zrywu niepodległościowego – powstania listopadowego. W 1831 r. powstanie to upadło, a zaborca, realizując politykę wynarodowienia, zlikwidował polskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk oraz skonfiskował Pałac.

 

Najpierw usytuowano w nim Dyrekcję Loterii (gier losowych), później Akademię Medyko-Chirurgiczną, a następnie Gimnazjum Męskie (wraz z internatem) dla chłopców wyznania prawosławnego. W latach 1890–1895 przebudowano gmach na styl bizantyjsko-rosyjski i utworzono w nim cerkiew prawosławną. Po przejęciu Warszawy przez armię niemiecką stał się siedzibą kasyna dla żołnierzy (1915).

 

W 1918 r. Polska odzyskała niepodległość. Pałac zwrócono Towarzystwu Naukowemu Warszawskiemu, które kontynuowało działalność Towarzystwa Warszawskiego Przyjaciół Nauk. Kilka lat później odnowiono fasadę przywracając jej oryginalny wygląd. Od 1851 r. Pałac Staszica jest również siedzibą Polskiej Akademii Nauk.

 

 

Pałac Staszica i pomnik Mikołaja Kopernika dają początek ulicy Krakowskie Przedmieście, w całości wpisanej do rejestru zabytków. Jej zwieńczeniem jest Plac Zamkowy z Zamkiem Królewskim oraz tętniące życiem Stare Miasto. W otoczeniu miejsca, w którym odbędzie się konferencja znajdują się liczne restauracje, muzea (w tym Muzeum Narodowe), teatry, sale koncertowe i hotele.

 

 

Źródło:

Piotr Głogowski, Pałac Staszica – siedziba instytucji naukowych i dydaktycznych, https://kolekcje.muzeumwarszawy.pl/pl/miasto-od-a-do-z/palac-staszica-siedziba-instytucji-naukowych-i-dydaktycznych